Vanuit ahti geven we regelmatig presentaties over verschillende onderwerpen die spelen rondom gezondheid, gezondheidszorg en innovatie. Daarbij maken we gebruik van grafieken en modellen om situaties en ontwikkelingen te schetsen. In deze nieuwe rubriek duiden we elke keer een van de grafieken en duiken we wat dieper in wat we nu eigenlijk zien en kunnen concluderen. Deze keer kijken we naar de correlatie tussen huishoudinkomen en uitgave aan curatieve zorg. En daarbinnen ook hoe de OECD landen zich verhouden tot elkaar met betrekkening tot uitgave aan curatieve zorg en de gemiddelde levensverwachting.

Correlatie huishoudinkomen en uitgave aan curatieve zorg
We zien hier de correlatie, het verband, tussen het gemiddelde huishoudinkomen en hoeveel curatieve zorgkosten worden uitgegeven per gezin. Dit is op basis van OECD data, de data van de ontwikkelde landen.

Interessant aan dit plaatje is, dat als je een lijn trekt door de verhouding tussen huishoudinkomen en wat men uitgeeft aan zorgkosten, dat eigenlijk bijna alle landen heel dicht bij die lijn zitten. Dus je kunt min of meer voorspellen op basis van het gemiddelde huishoudinkomen wat de zorgkosten zullen zijn.

In deze grafiek is ook de gemiddelde levensverwachting meegenomen, in de kleuren van de stippen per land (hoe roder, hoe korter de levensverwachting; hoe groener, hoe langer de levensverwachting). De grootte van de stippen geeft aan hoe groot de populatie is.

Klik hier om de grafiek wat beter te bekijken.

Amerika wijkt relatief gezien weinig af van de norm
Wat ook opvalt in dit plaatje, is dat je ziet dat Amerika relatief gezien weinig afwijkt van de norm. Er wordt vaak geroepen dat Amerika extreem kostbaar is in de zorg en dat het hun eigen schuld is omdat ze geen universele ziektekostenverzekering hebben. Maar als je het op deze grafiek uitzet, dan zie je dat Amerika helemaal niet zo afwijkend is van de trend, maar dat ze – omdat ze nou eenmaal veel rijker zijn – ze dus ook veel aan zorgkosten uitgeven. We realiseren ons vaak niet dat Amerika gemiddeld rijker is: een gemiddeld huishoudinkomen in Amerika is 30% hoger dan Nederland.

Daartegenover staat dat de kwaliteit van het zorgsysteem wel meer te wensen overlaat. Als je de gemiddelde levensverwachting als benadering neemt van de kwaliteit van het systeem (hoe beter het zorgsysteem is, hoe hoger de gemiddelde leeftijd), dan zie je dat Amerika voor het geld dat ze eraan uitgeven een slechte deal krijgt. De levensverwachting van Amerikanen is beduidend lager dan bijvoorbeeld de levensverwachting in Japan. Japan geeft ongeveer 40% uit aan curatieve zorgkosten van wat er in Amerika uitgegeven wordt, maar de levensverwachting in Japan is 5 á 6 jaar hoger. Uiteraard spelen hier andere elementen ook een rol naast het zorgsysteem, bijvoorbeeld voedingspatronen.

Ongeacht welk zorgsysteem
Wat interessant is dat de correlatie duidelijk aanwezig is, ongeacht wat voor zorgsysteem een land gebruikt om z’n zorgkosten te regelen. Finland heeft een volledig belasting-gebaseerd systeem. Terwijl Nederland een hybride systeem heeft, deels belasting, deels verzekeringspremie. En Amerika is een voorbeeld van een in hoge mate geprivatiseerd systeem.

Waardoor komt dit dan?
Het is dan interessant om dan te bedenken, waardoor komt dit dan, dat je aan huishoudinkomen kunt zien hoeveel men aan zorgkosten uitgeeft? Causaal gezien is het eigenlijk wel logisch, want wat is er belangrijker voor een mens dan gezondheid? Op moment dat je zorg nodig hebt, bijvoorbeeld door een levensbedreigende ziekte, dan zal je er net zoveel geld voor over hebben als je maar kunt uitgeven.

En in de grafiek zie je geen rechte lijn, maar een exponentiele lijn. Zo zie je dat hoe rijker een land wordt, hoe relatief gezien we meer aan zorg gaan uitgeven. Want als je nauwelijks geld hebt, heb je al je geld nodig voor primaire levensbehoeften, zoals eten en een dak boven je hoofd, dat is veel acuter dan zorg. Daarna pas, als je meer te besteden hebt, ga je steeds meer uitgeven aan zorg al naargelang je meer geeld te besteden hebt. Dat is de reden dat we in Nederland ongeveer op de 15% zitten, in Amerika tegen de 20% van het BNP. Als je al veel luxe hebt, dan ga je meer geld uitgeven aan zorg, want je wil dan toch langer leven. Er is geen grens aan de hoeveelheid zorg die we potentieel zouden kunnen vragen, het is een oneindig goed. Hoe rijker je wordt, hoe meer geld je gaat uitgeven en hoe groter het percentage wordt dat je ervoor over hebt.

Dus deze grafiek laat zien dat de hoeveelheid zorgkosten die je in een land hebt, hoort bij het inkomen.  Maar de wijze hoe je het zorgsysteem vervolgens organiseert, maakt wel uit hoeveel kwaliteit je uit je systeem krijgt en vertaald zich bijvoorbeeld in het aantal gezonde levensjaren dat mensen gemiddeld hebben. Als we bezig zijn met zorginnovatie moet dat dan ook over het algemeen het uiteindelijke doel zijn.

Vragen of opmerkingen? Mail ons op communications@ahti.nl.

Interesse om meer OECD data te bekijken? Lees hun volledige rapport.