Het voorkomen van ernstige astma onder kinderen verschilt sterk tussen regio’s en populatiegroepen in Nederland

Astma is een veelvoorkomende aandoeningen onder kinderen in Nederland. Ongeveer 5% van de kinderen heeft ermee te maken. Kinderartsen signaleren bovendien een toename van jonge patiënten met een ernstig beloop. Het ontstaan en de ernst van astma lijken samen te hangen met zowel de leefomgeving als sociaaleconomische omstandigheden van het kind.

In samenwerking met het Amsterdam UMC hebben we de relatie tussen (ernstige) astma, leefomgeving en sociaaleconomische factoren bij kinderen in Nederland onderzocht. De studie richt zich uitsluitend op ziekenhuiszorg (astmazorg geleverd door de huisarts valt buiten de scope van deze studie). In de studie maken we onderscheid tussen twee astmavormen:
• Niet-ernstige astma: astma-gerelateerd poliklinische ziekenhuisbezoek
• Ernstige astma: astma-gerelateerd bezoek aan de spoedeisende hulp, ziekenhuisopname en/of IC-opname (in de afgelopen twee jaar)

Cijfers en trends
In 2022 werden 8 op de 10.000 Nederlandse kinderen van 6 tot 17 jaar met astma opgenomen in het ziekenhuis, waarvan 115 kinderen op de intensive care kwamen.
• Tussen 2018 en 2022 is prevalentie van ernstige en niet-ernstige astma nagenoeg constant gebleven.
• Wel is er in 2021 een opvallende piek te zien in ziekenhuisopnames voor astma. Mogelijk heeft de Covid-19-pandemie hierbij een rol gespeeld, dit is echter niet onderzocht.

Kinderen uit gezinnen met een lage sociaaleconomische status hebben aanzienlijk vaker astma.
• Zo blijkt de astmaprevalentie het hoogst onder kinderen uit de laagste inkomensgroepen, kinderen met een lage SESWOA-score en kinderen woonachtig in een huurwoning met huurtoeslag.
• Dit geldt voor zowel ernstige als niet-ernstige astma.

Sterke regionale variatie
Het voorkomen van zowel ernstige als niet-ernstige astma verschilt sterk tussen regio’s.
• Hotspots voor astma zijn onder meer Amsterdam, Den Haag, Flevoland, Kennemerland, Rotterdam, en Zuid-Limburg.

Verder inzoomen op Amsterdam toont ook opvallende patronen binnen één stad:
• In Amsterdam is niet-ernstige astma iets minder prevalent dan in Nederland, maar komt ernstige astma juist 1,4 keer vaker voor dan gemiddeld.
• Binnen de stad springt stadsdeel Noord eruit: daar hebben kinderen het vaakst niet-ernstige én ernstige astma.

Deze studie laat zien dat het voorkomen van astma onder kinderen ongelijk verdeeld is over Nederland en nauw samenhangt met leefomgeving en sociaaleconomische omstandigheden. Deze inzichten helpen om gerichte en doelgroep-specifieke interventies te ontwikkelen die bijdragen aan een gezondere toekomst voor alle kinderen.

Meer weten?
• Lees de wetenschappelijke publicatie in ERJ Open Research
• Lees het interview met kinderarts Berber Kapitein in Amsterdam UMC Janus
• Lees de volledige rapportage Kinderen met astma in beeld
• Neem contact met ons op voor meer informatie