Ahti onderzoekt samen met de gemeente Amsterdam en het NIVEL (Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg) in hoeverre het gebruik van zorg in de eerste lijn samenhangt met het gebruik van zorg in het sociaal domein in de gemeente Amsterdam. De zorgtransitie in 2015 zorgde voor een herverdeling van zorgtaken die ook de relaties tussen de verschillende zorgdomeinen aantastte. Door deze relaties in kaart te brengen aan de hand van data is het mogelijk om het zorgbeleid op lokaal niveau te ondersteunen en kunnen we de effecten van het beleid monitoren en evalueren. Ahti verbindt gegevens over eerstelijnszorg (NIVEL-zorgregistraties en Vektis-zorgkostendata) met gemeentedata over WMO-zorg in Amsterdam en vult dit aan met sociaaleconomische gegevens van burgers (CBS-data). Het doel van dit project is daarbij ook om te toetsen of deze werkwijze effectief is in de praktijk. Ahti is, in samenwerking met NIVEL, in dit project verantwoordelijk voor zowel projectmanagement als het daadwerkelijke onderzoek. Het project loopt in 2020 af.
Zorgtransitie: overheveling zorgtaken van het Rijk naar gemeenten
Sinds de (gedeeltelijke) overheveling van de zorgtaken van het Rijk naar de gemeenten in 2015 (zorgtransitie), zijn er 3 financieel-bestuurlijke systemen:
1. De gemeenten zijn via de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) verantwoordelijk voor zorg en ondersteuning aan mensen die thuis wonen.
2. Het Rijk is via de Wet Langdurige Zorg (WLZ) verantwoordelijk voor mensen die 24 uur per dag zorg en ondersteuning nodig hebben thuis of in een instelling.
3. De zorgverzekeraars vergoeden via de Zorgverzekeringswet zorg die onder het zorgverzekeringspakket valt.
Een van de ideeën achter de zorgtransitie is dat gemeenten dichter bij hun burgers staan en de zorg zo efficiënter en effectiever konden organiseren. Hiermee zouden de zorgkosten omlaag kunnen en de kwaliteit van de geleverde zorg omhoog gaan.
Zorgtransitie brengt nieuwe uitdagingen met zich mee
De overheveling van zorgtaken van het Rijk naar de gemeenten in 2015 heeft ook deels het belang van de eerstelijnszorg vergroot doordat zorgbehoevenden steeds langer thuis wonen en bepaalde specialistische zorg naar de eerste lijn verplaatst. Daardoor ontstaat er de vraag in hoeverre het gebruik van zorg in de eerste lijn samenhangt met het gebruik van zorg in het sociale domein. Het antwoord op deze vraag kan inzichten geven over de kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg in beide domeinen. Daarbij neemt men redelijkerwijs aan dat veranderingen in het sociale domein invloed hebben op de eerstelijnszorg, en andersom.
Het aantal Amsterdammers met een WMO-voorziening stijgt van 47.500 (2017) naar ~51.000 (2018) [Bron: jaarverslag Gemeente Amsterdam 2018]. Ook de WMO-lasten stijgen sinds 2017. De lasten voor de uitvoering nieuwe WMO bedragen 99,2 miljoen, zo’n € 12,3 miljoen hoger dan begroot.
Ahti verbindt datasets voor bruikbare inzichten
Ahti verbindt gegevens over eerstelijnszorg (NIVEL-zorgregistraties en Vektis data zorgkosten) met gemeentedata over WMO-zorg in Amsterdam en vult dit aan met sociaaleconomische gegevens van burgers (CBS-data). We keken daarbij naar een aantal punten:
- Of de twee datasets te koppelen zijn in de CBS remote access omgeving
- Of de personen in de NIVEL data representatief zijn voor de hele Amsterdamse bevolking
- Hoe het gebruik in beide domeinen samenhangt en welke bruikbare inzichten hieruit te halen zijn
De eerste twee doelen hebben we bereikt en de eerste analyses brachten al interessante inzichten naar voren. Zo gebruiken mensen in Amsterdam met WMO-ondersteuning ook meer eerstelijnszorg ten opzichte van mensen buiten de WMO. Verdere analyse van deze vormen van zorggebruik over tijd kan tot beter begrip van de factoren die invloed hebben op deze samenhang en zou bijvoorbeeld als interventie de huisarts meer betrokken kunnen worden bij het WMO-proces.
Status van NIVEL
Een van de eerste uitkomsten in dit project is dat de combinatie van NIVEL-data en CBS-data inderdaad representatief is en betekenisvolle inzichten kan geven. We combineerden de data van NIVEL en de gemeente Amsterdam binnen het CBS en de resultaten van het project zijn inmiddels gepresenteerd aan de gemeente Amsterdam.
Lees over dit project in een publicatie van NIVEL en in het blad De Eerstelijns.
Partners
- Gemeente Amsterdam
- NIVEL (Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg)
- Centraal Bureau Statistiek (CBS)
Contact
Wil je meer informatie of heb je vragen? Neem contact op met Rachel van Beem (Head of Projects).